ΙΟΒΕ: H οικονομία βρίσκεται σε περίοδο αναμονής – Eπιχειρήσεις και νοικοκυριά προσπαθούν να προσαρμοστούν

Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος παραμένει ουσιαστικά αμετάβλητος τον Δεκέμβριο, καθώς
διαμορφώνεται στις 101,6 μονάδες έναντι 101,8 μονάδων τον Νοέμβριο. Στη Βιομηχανία και τις Κατασκευές καταγράφεται επιδείνωση των προσδοκιών, η οποία αντισταθμίζεται από σχετικά μεγαλύτερη βελτίωση στο Λιανικό Εμπόριο, καθώς και μικρότερη άνοδο στις Υπηρεσίες και την καταναλωτική εμπιστοσύνη σύμφωνα με το μηνιαίο δελτίο του ΙΟΒΕ.

Αναφορικά με την καταναλωτική εμπιστοσύνη, αυτή σημειώνει την υψηλότερη επίδοση από τον Μάρτιο του 2015, μετά από ανοδική πορεία των τελευταίων 6 μηνών.

Συνολικά, η οικονομία βρίσκεται, το τελευταίο διάστημα, μάλλον σε περίοδο αναμονής, καθώςεπιχειρήσεις και νοικοκυριά φαίνεται να προσπαθούν να προσαρμοστούν ενόψει των δεδομένων και προκλήσεων που δημιουργεί η έξοδος από το τελευταίο πρόγραμμα.

Το οικονομικό κλίμα ήταν βελτιωμένο, κατά μέσο όρο, το 2018 σε σχέση με το αμέσως
προηγούμενο έτος, αλλά κινήθηκε σε επίπεδα που ήταν από τα χαμηλότερα στην ΕΕ. Σε μηνιαία βάση, παρατηρήθηκε αρχικά βελτίωση και στη συνέχεια υποχώρηση προς τα αρχικά επίπεδα του έτους.

Οι προσδοκίες των νοικοκυριών έχουν βελτιωθεί, ενδεχομένως και από τον σχεδιασμό
για κοινωνικά επιδόματα και άλλες παροχές, άλλωστε γενικά τείνουν να βελτιώνονται συστηματικά σε προεκλογικές περιόδους, όπως αυτή που διανύουμε. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρηματικές προσδοκίες εξασθένησαν στο δεύτερο μισό του 2018, με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν στο τέλος του είτε πλησίον του επιπέδου τους στο ξεκίνημά του (για τις Υπηρεσίες) ή ακόμα και χαμηλότερα από αυτό (για τη Βιομηχανία και τις Κατασκευές), αντανακλώντας τον τρέχοντα και συνεχιζόμενο προβληματισμό σε σημαντικά τμήματα της παραγωγικής οικονομίας.

Εξαίρεση έχει αποτελέσει ο κλάδος του Λιανικού Εμπορίου, όπου η βελτίωση των προσδοκιών φαίνεται να ακολουθεί πορεία παράλληλη με την καταναλωτική εμπιστοσύνη. Συνολικά, η πορεία του δείκτη οικονομικού κλίματος καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018 είναι συνεπής με τις εκτιμήσεις για τουςρυθμούς μεγέθυνσης της οικονομίας και τη γενικότερη πορεία της.

 Η σταδιακή ανάκαμψη της οικονομίας, σε συνδυασμό με την άνοδο των εξαγωγών συνολικά δημιουργούν ευνοϊκές προϋποθέσεις για τις προοπτικές του τομέα. Το διεθνές περιβάλλον συνεχίζει όμως να επηρεάζει τις εξωστρεφείς επιχειρήσεις της εγχώριας βιομηχανίας, εν μέσω του εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, οποίος δεν έχει λάβει οριστικά χαρακτηριστικά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άλλωστε προετοιμάζεται για εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ με στόχο την επίτευξη συμφωνίας για την άρση των δασμών που επιβάλλονται στα βιομηχανικά προϊόντα, ενώ ακόμη επίκειται η απειλή της επιβολής δασμών από τις ΗΠΑ στα αυτοκίνητα και τα εξαρτήματα αυτοκινήτων

Οι εξαγωγές εξακολουθούν να στηρίζουν δυναμικά την εγχώρια μεταποίηση, καθώς εκείνες των βιομηχανικών προϊόντων κινούνται ανοδικά. Συγκεκριμένα, όπως αποτυπώνεται και στον παρακάτω πίνακα, την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2018 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 οι εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 13%, ενώ το σύνολο των εξαγωγών προϊόντων κατά 17,6%. Από την άλλη πλευρά, οι εισαγωγές βιομηχανικών προϊόντων έχουν επίσης αυξηθεί την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2018 αλλά αισθητά λιγότερο από τις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων την ίδια περίοδο (3,7%), ενώ το εμπορικό έλλειμμα στα βιομηχανικά προϊόντα έχει μειωθεί από €14.191 εκατ. στα €13.766 εκατ., δηλαδή κατά -3%. Αντίθετα, το ελλειμματικό ισοζύγιο στο σύνολο των εξαγόμενων προϊόντων έχει αυξηθεί την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2018 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017 κατά 0,1% (από €17.705 εκατ. στα €17.726 εκατ.).

 

Επιδείνωση σε παραγγελίες – ζήτηση 

Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση και ο δείκτης στις εκτιμήσεις για τα αποθέματα επιδεινώθηκαν ελαφρώς, ενώ το ισοζύγιο στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες υποχώρησε εντονότερα.

Αναλυτικότερα: Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο χάνει 5 μονάδες και διαμορφώνεται στις 5, με το 21% (από 23%) των επιχειρήσεων να προβλέπει άνοδο της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και ένα 16% (από 13%) μείωσή της.

Απασχόληση και πωλήσεις 

Ο δείκτης στις προβλέψεις για την απασχόληση αυξάνεται οριακά τον Δεκέμβριο (+2 από +1 μον.), με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να κινείται και πάλι στο 9%, έναντι ενός 7% (από 8%) που αναμένει υποχώρηση.

Οι θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες επιδεινώνονται τον Δεκέμβριο (+10 από +19 μον. το ισοζύγιο), με το 22% (από 28%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο το προσεχές χρονικό διάστημα και το 12% (απο 9%) εκ νέου μείωσή τους.

Ο δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις επίσης μειώνεται, στις +5 (από +12) μονάδες. Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας καταγράφονται τον Δεκέμβριο μικτές τάσεις: οι εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο ενισχύονται οριακά (+13 από +11 μον. ο δείκτης), όμως στις εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού σημειώνεται επιδείνωση (-15 από -13 μον. ο δείκτης), με τις προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες να περιορίζονται περαιτέρω (+4 από +9 μον. ο δείκτης).

 

Η πορεία των τιμών 

Αναφορικά με τις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών, το σχετικό ισοζύγιο κινείται στις +3 (από +6) μονάδες, με το 74% (από 80%) των επιχειρήσεων να μην αναμένει μεταβολές τους το επόμενο τρίμηνο.

Εξάλλου, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε όρους τιμών παραγωγού στη βιομηχανία, καταγράφεται σημαντική πτώση τον Νοέμβριο σε σχέση με τον Οκτώβριο (-3,2%) και άνοδος της τάξης του 2,9% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Σε επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, ο αρνητικός δείκτης διαμορφώνεται τον Δεκέμβριο στις -17 μονάδες (από -15 μον.), με το 22% των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και το 6% να αναφέρει το αντίθετο.

Ως προς τα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο περιορίζεται μετά από δύο μήνες σταθερότητας στις 8 (από 11) μονάδες, με το 18% των επιχειρήσεων να αναφέρει υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 9% (από 7%) να δηλώνει το αντίθετο.

Παραγωγή 

Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής διαμορφώνονται στους 4,8 (από 4,4) μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να αυξάνεται ελαφρά, στο 71,5%. Όπως έχει ήδη επισημανθεί και σε προηγούμενα δελτία, μετά το καλοκαίρι του 2015, η χρησιμοποίηση του εργοστασιακού δυναμικού έχει ενισχυθεί σημαντικά, κινούμενη συνήθως πάνω από το 70%, λόγω της αυξημένης παραγωγής.

 

Τάσεις 

Σε επίπεδο βασικών τομέων, οι τάσεις των προσδοκιών είναι μικτές.

Αναλυτικά: Σε επίπεδο βασικών τομέων, η τάση των προσδοκιών στα Καταναλωτικά αγαθά είναι πτωτική, με το δείκτη να διαμορφώνεται στις 99,6 (από 101,2) μονάδες, με επιδείνωση σε όλες τις βασικές μεταβλητές του δείκτη. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο παραγγελιών και εγχώριας ζήτησης μειώνεται στις -11 (από -2) μονάδες, ενώ ο δείκτης προβλέψεων για την παραγωγή κινείται στις +8 (από +12) μονάδες, με το δείκτη εκτιμήσεων των αποθεμάτων να περιορίζεται στις + 2 μονάδες (από +10) μονάδες. Οι τάσεις στις εξαγωγικές μεταβλητές είναι μικτές, ενώ στις προβλέψεις για την απασχόληση, το ισοζύγιο των +4 μονάδων μεταβάλλεται οριακά προς τα κάτω, στις +3 μονάδες. Τέλος, οι προβλέψεις για τις τιμές υποδηλώνουν μικρή αποκλιμάκωση, με το σχετικό δείκτη να κινείται στη +1 (από +5) μονάδες και το 82% των επιχειρήσεων να μην αναμένει μεταβολές τους.

Αντιθέτως στα Κεφαλαιουχικά αγαθά, ο δείκτης αυξάνεται, στις 102,8 (από 100,2) μονάδες, λόγω μικρής βελτίωσης της παραγωγής και της τρέχουσας ζήτησης, ενώ ο δείκτης των αποθεμάτων μειώνεται. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο των προβλέψεων για την παραγωγή μειώνεται στις +15 (από +18) μονάδες, ενώ ο αρνητικός δείκτης των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση αμβλύνεται στις -11 (από -18) μονάδες. Η τάση στο ισοζύγιο εκτιμήσεων για τα αποθέματα δηλώνει αποκλιμάκωση (στις +16 από +20 μον. ο δείκτης), ενώ στις εξαγωγικές προοπτικές καταγράφονται κυρίως ανοδικές τάσεις. Στις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της απασχόλησης, η μεταβολή είναι οριακά θετική (στη -1 μον. το ισοζύγιο), ενώ ως προς τις τιμές, ο σχετικός δείκτης των +8 μονάδων παραμένει αμετάβλητος, με 8 στις 10 επιχειρήσεις να αναμένουν σταθερότητα.

Τέλος, πτωτικά κινείται ο δείκτης στα Ενδιάμεσα αγαθά, στις 91,6 (από 93,8) μονάδες, λόγω της επιδείνωσης στις περισσότερες από τις κύριες μεταβλητές του. Συγκεκριμένα, το ισοζύγιο παραγγελιών και ζήτησης αυξάνεται στις -25 (από -29) μονάδες, ενώ οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα κλιμακώνονται (+13 από +10 μον. ο δείκτης). Το ισοζύγιο των προβλέψεων για την παραγωγή περιορίζεται κατά 7 μονάδες, στις -2, ενώ η τάση στους εξαγωγικούς δείκτες είναι πτωτική, με τις προβλέψεις για την απασχόληση να κερδίζουν ελαφρά έδαφος (στις +2 από 0 μον. ο σχετικός δείκτης). Τέλος, το ισοζύγιο στις προσδοκίες για τις τιμές παραμένει στα ίδια σχεδόν επίπεδα (στις +4 μον.), με το 19% (από 13%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδό τους και ένα 15% (από 8%) να προσδοκά αντίθετα μείωση.