Οι σχέσεις Ελλάδος-Ισραήλ σε νέα επίπεδα

Του Σάμπυ Μιωνή

Δεν έχει περάσει ακόμα χρόνος και ο Έλληνας πρωθυπουργός επισκέπτεται το Ισραήλ για δεύτερη φορά. Η προηγούμενη ήταν τον Ιούνιο του 2020 όπου ήρθε συνοδευόμενος από αριθμό κορυφαίων υπουργών, αμέσως μετά τη λήξη του πρώτου κύματος COVID, μία κίνηση με ιδιαίτερο συμβολισμό.

Σε όλη την ενδιάμεση περίοδο έχει υπάρξει-παρά την πανδημία-μία αξιοσημείωτη δραστηριότητα μεταξύ των δύο κρατών, και όπως φαίνεται η συνέχεια είναι πολλά υποσχόμενη.

Η κρίση του κορονοϊού και το ισραηλινό φάρμακο

Το Ισραήλ ήδη έχει αρχίσει να βλέπει φως στο τούνελ της πανδημίας γιατί κινήθηκε γρήγορα και αποφασιστικά. Εξασφάλισε-έναντι αρκετά μεγαλύτερου αντιτίμου σε σχέση με άλλες χώρες, και με τη δέσμευση για παραχώρηση ιατρικών δεδομένων-μεγάλη και σταθερή παροχή εμβολίων, και σε συνδυασμό με μία επιθετική εκστρατεία, κατάφερε στα μέσα του Φεβρουαρίου να εμβολιάσει το 50% του πληθυσμού του, γεγονός το οποίο το έκανε να ηγείται παγκοσμίως στον αγώνα κατά του COVID19. Με αυτούς τους ρυθμούς η χώρα μπορεί σύντομα να επιστρέψει σε μία κανονικότητα και οι Ισραηλινοί να ταξιδέψουν χωρίς τη “φασαρία” των πολλαπλών τεστ και πολυήμερων καραντινών. Ίσως ο δημοφιλέστερος προορισμός για την πλειοψηφία είναι η Ελλάδα.

Η Ελλάδα αντίστοιχα, παρά τις δυσκολίες και το γεγονός πως η πανδημία ανέκοψε την ανάκαμψη της οικονομίας της μετά από μία δεκαετία σκληρής κρίσης, κατάφερε να διαχειριστεί την εξάπλωση της covid 19 αξιέπαινα. Επίσης, παρά τις  δυσκολίες στα logistics που προέκυψαν κατά τη διάθεση εμβολίων στην ΕΕ, κατάφερε να μπει στην πρώτη τετράδα παγκοσμίως χωρών που εμβολιάζουν τους πολίτες τους ταχύτερα απο τη μετάδοση της νόσου.

Κατά την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού εκδηλώθηκε και το ενδιαφέρον της χώρας για συμμετοχή στις κλινικές δοκιμές του νέου και πολλά υποσχόμενου Ισραηλινού φαρμάκου το οποίο αναπτύχθηκε από την ομάδα του Δρ Ναντίρ Αρμπέρ του νοσοκομείου Ίχιλοβ, και ήδη έχει πραγματοποιηθεί συνομιλία μεταξύ του τελευταίου και του Δρ Σωτήρη Τσιόδρα. Μέχρι στιγμής το φάρμακο έχει φανεί ιδιαίτερα αποτελεσματικό στη συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών που τους χορηγήθηκε.

Η συμφωνία για το πράσινο διαβατήριο

Αμφότεροι οι πρωθυπουργοί Ισραήλ και Ελλάδος μίλησαν για το περίφημο ‘Πράσινο Διαβατήριο’ το οποίο θα επιτρέψει αμφίδρομες μετακινήσεις μεταξύ των δύο κρατών χωρίς την ανάγκη τεστ και καραντίνας κατά την είσοδο και έξοδο σ ’αυτά, για όσους το διαθέτουν. Αδιαμφισβήτητα αυτό θα τονώσει τον τουρισμό ο οποίος είναι μείζονος σημασίας για την ελληνική οικονομία, και θα ‘ξεπαγώσει’ επιχειρηματικές συμφωνίες και διαδικασίες που είχαν δρομολογηθεί αλλά ανεκόπησαν με το κλείσιμο των συνόρων. Πρόκειται για μία συμφωνία-σταθμό, από τις πρώτες στο είδος της σε παγκόσμια κλίμακα η οποία αναδεικνύει την εμπιστοσύνη μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας.

Επενδύσεις από την άμυνα μέχρι το hospitality

Η Covid19 αν και δυσκόλεψε τις μετακινήσεις, δεν κατάφερε να ανακόψει στρατηγικές επενδύσεις και συνεργασίες μεγάλης κλίμακας. Μερικές από τις χαρακτηριστικότερες είναι

-Η συμφωνία 1.68 δισ δολαρίων με την Elbit Systems και το ΥΠΕΘΑ για την κατασκευή και στήριξη ενός καινοτόμου κέντρου εκπαίδευσης εξομοιώσεων για την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία

-Η αγορά της ΕΛΒΟ από τις SK GROUP& PLASAN

-Συμφωνίες σχετικές με παροχή ισραηλινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών(UAV)

Επίσης

-Η είσοδος μεγάλων παικτών του ισραηλινού hospitality sector όπως Brown και Fattal.

-Το ενδιαφέρον μεγάλων επενδυτικών σχημάτων όπως το AMPA του οποίου ηγείται ο Σλόμι Φόγκελ για αγορές σε industrial assets

-Η συμφωνία της Fox με τα Jumbo για τη δημιουργία καταστημάτων στο Ισραήλ

Κέντρο Καινοτομίας στις εγκαταστάσεις ΧΡΩ.ΠΕΙ

Ο Έλληνας πρωθυπουργός πρόσφατα ανακοίνωσε σχέδια για την ίδρυση ενός μεγάλου κέντρου καινοτομίας στις εγκαταστάσεις του παλιού εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ, ένα εγχείρημα PPP(Public Private Partnership) αξίας 100 εκατομμυρίων ευρώ. Το Ισραήλ είναι πλέον brand name ως start-up nation και θεωρείται τεχνολογικός κόμβος αντίστοιχος με τη silicon valley στην Καλιφόρνια. Πολλοί Ισραηλινοί επενδυτές έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον γι αυτό το project. Η συμμετοχή τους σε αυτό  αφενός οικονομικά αλλά το κυριότερο με την εμπειρία τους θα έχει πολλαπλά οφέλη για την ελληνική καινοτομία και τεχνολογία η οποία μπορεί να φθάσει μακριά μιας και στην Ελλάδα υπάρχει πολύ καλό επιστημονικό δυναμικό το οποίο όμως μένει αναξιοποίητο, και ακόμα να συμβάλλει στην ανατροπή του brain drain των προηγουμένων ετών.

Horizon Europe

Το Ισραήλ συμμετέχει στα ευρωπαϊκά προγράμματα καινοτομίας και συνεργασίας όπως το Horizon 2020 σαν ισότιμο μέλος. Έχει ενδιαφέρον το γεγονός πως μεγάλος αριθμός projects που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Horizon 2020 ήταν μεταξύ ελληνικών και ισραηλινών ομάδων.   Μερικοί από τους βασικούς άξονες του νέου προγράμματος Horizon Europe που ξεκίνησε με το νέο έτος είναι το Agritech, το Cleantech, η Ψηφιακή Μεταρρύθμιση και οι Έξυπνες Πόλεις, τομείς στους οποίους το Ισραήλ κατέχει τα πρωτεία. Άλλη μία προοπτική συνεργασίας

Γόνιμο έδαφος για σχέσεις με βάθος

Για την Ελλάδα το έδαφος ήταν ήδη γόνιμο στο Ισραήλ για το χτίσιμο ισχυρών δεσμών. Ο μέσος Ισραηλινός αγαπάει την Ελλάδα, τους ανθρώπους της, τη μουσική της, το φαγητό της. Και αυτό το έκανε ακόμα και εποχές όπου όχι μόνο δεν συναντούσε ανταπόκριση αλλά ενίοτε και αρνητικότητα. Η αλλαγή στάσης των ελληνικών κυβερνήσεων τα τελευταία 10 χρόνια ξεκινώντας από τον Γιώργο Παπανδρέου-του οποίου το κόμμα παραδοσιακά ακολουθούσε αποκλειστικά φιλοαραβική πολιτική, μέχρι τον Κυριάκο Μητσοτάκη σήμερα-του οποίου ο πατέρας ήταν ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που αναγνώρισε το Ισραήλ de facto και de jure, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαμόρφωση του κλίματος προς το καλύτερο. Δε θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί πως ένα από τα ελάχιστα πράγματα στο οποίο συμφωνούν όλες οι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων δέκα ετών είναι η σημασία της συμμαχίας Ελλάδας-Ισραήλ.

Επίσης, το Ισραήλ πλέον παρουσιάζεται τακτικά στα ελληνικά ΜΜΕ και συνήθως με θετικό τρόπο είτε προβάλλοντας κάποιο επίτευγμα του σε κάποιον τομέα είτε με αναφορά σε κάποια νέα συνεργασία με την Ελλάδα, εν αντιθέσει με την σχεδόν μόνιμα αρνητική προβολή που γινόταν κατά το παρελθόν.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών των αλλαγών είναι εντυπωσιακό: οι Ισραηλινοί μετέτρεψαν την Ελλάδα σε δεύτερο σπίτι τους(με 700.000 να την επισκέπτονται ως τουρίστες το 2019 προ covid) και μερικοί μάλιστα και κυριολεκτικά με το να αγοράζουν ακίνητα στη χώρα είτε για διαμονή είτε ως επένδυση. Ειδικά όσον αφορά τα ακίνητα, το Εμπορικό Επιμελητήριο Ισραήλ Ελλάδος δημιούργησε Φόρουμ real estate προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στην μεγάλη ζήτηση.

Εν κατακλείδι

Σε ένα πρόσφατο webinar που πραγματοποίησε το Εμπορικό Επιμελητήριο Ισραήλ Ελλάδος του οποίου είμαι πρόεδρος, ανέφερα ενώπιον όλων πως ‘ζώ ένα όνειρο’. Μεγαλώνοντας ως Έλληνας Εβραίος στην Αθήνα τη δεκαετία του 80 ήμουν ιδιαίτερα απαισιόδοξος για την οποιαδήποτε πιθανή αλλαγή κλίματος της Ελλάδας προς το Ισραήλ. Τα χρόνια πέρασαν, και ακόμα και αργότερα όπου είχα ήδη πολιτογραφηθεί ως Ισραηλινός πάντα διατηρούσα επιφυλάξεις, με τη μεγαλύτερη να είναι η είσοδος της ναζιστικής και αντισημιτικής εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και μάλιστα ως τρίτο κόμμα.

Τα πράγματα όμως αλλάζουν γρήγορα. Έχουμε 2021 και διανύουμε μία παγκόσμια κρίση η οποία φαίνεται μεν να είναι προς το τέλος της, αλλά ακόμα δεν έχουμε δει το συνολικό κόστος σε ανθρώπους και οικονομία. Με όλες τις δυσκολίες, οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ όχι απλά διατηρήθηκαν αλλά εκτοξεύθηκαν σε επίπεδα που πριν από λίγα χρόνια κανείς(και από τις δύο πλευρές) δεν θα φανταζόταν. Όπως χαρακτηριστικά είπε σε ένα ακόμα πρόσφατο webinar ο Πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα “κανένας δεν θα μπορούσε να φανταστεί τέτοιο επίπεδο σχέσεων πριν από 30 χρόνια, αλλά ούτε και πριν από δύο χρόνια”. Το τοπίο είναι ξεκάθαρο: οι σχέσεις Ελλάδας Ισραήλ ήρθαν για μείνουν και μπροστά τους διαγράφεται πεδίον δόξης λαμπρό.

Πηγη: capital.gr